Dit vereist toch een woordje uitleg: Deze bezigheid speelde zich af op Java (Indonesië) 1984, het is dan ook geen referentie voor hoe er hier en nu wordt gewerkt, de omstandigheden waren zeer gevaarlijk en ongezond, p.s. probeer dit vooral niet thuis. De basiswerkwijze is wel dezelfde als hier in België:
In de eerste foto zie je een afgewerkt geboetseerd portret in klei van Bebi Naingolan (origine, Batak-Sumatra).
Bebi Naingolan
Het bronsgieten is een zeer technische aangelegenheid,waarbij enkel het afwerken enige artistieke vrijheid toelaat.
Het eerste dat we doen is een negatief maken in vloeibaar siliconenrubber, deze is te verwerken volgens de beschrijving van de fabrikant, en het is raadzaam dit nauwkeurig op te volgen.
Op de rubber maakt men dan een steunmal in polyester (een thermo- hardende 3 componenten kunsthars) die uit verschillende delen bestaat, en dient om na het losmaken van de mal, de rubber negatief terug op zijn plaats te kunnen brengen.
De nu verkregen holle mal kan dan met vloeibare was worden gevuld, tegen de rubber koelt de was snel af.
Als er zich een laag heeft gevormd van 4 a.5 mm, kan men de overtollige was uitgieten. In de holte die ontstaat wordt dan een vuurvaste kern gegoten van gips en porfier.
Eens de mal is weggenomen, kan men op het wassen beeld staafjes (eveneens in was) aanbrengen die ervoor dienen om later, na het uitstoken van de was, het vloeibare brons gelijkmatig over het beeld te verdelen. Ook zijn er kanalen nodig om gassen die tijdens het gieten ontstaan, af te voeren. De kern in het beeld word op zijn plaats gehouden door enkele nagels.
Het geheel wordt dan ingepakt in hetzelfde vuurbestendige materiaal van waaruit de kern werd vervaardigd. Er wordt nu ook een trechter voorzien om het brons in te storten. Een laatste afwerking van de mal is het aanbrengen van een metalen versterkingsnet.
De mal is nu gereed om te worden uitgestookt, de temperatuur in de oven wordt hierbij zéér traag opgevoerd tot de oven binnenin roodgloeiend staat. Als alle gassen en vocht uit de mal zijn gestookt, en de oven is afgekoeld, kan de mal worden uitgenomen en in zand worden ingebed. Alles is dan klaar voor het gieten.
De smeltkroes (uit grafiet vervaardigd) wordt in de reeds brandende kolen geplaatst, als een wassen kaars smelt het brons in de kroes. Eens het brons vloeibaar is worden onreinheden die nu boven drijven gebonden met glas en borax en van het brons verwijderd.
Met een grote tang wordt de kroes met het vloeibare brons (c.a. 1100° C) uit de gloeiende kolen en in de “lummel” geplaatst, dan wordt er zonder onderbreking brons in de mal gegoten tot deze volledig is gevuld. Dit moet allemaal heel snel gebeuren, en zonder fouten te maken!
De volgende dag kan de mal en de kern van het beeld worden verwijderd, ook de kanalen die met brons gevuld zijn worden er afgehaald, het beeld wordt dan gekuist en geborsteld,ook de kernnagels worden verwijderd en bronzen tappen nemen nu hun plaats in. Fouten kunnen worden bijgewerkt d.m.v. ciseleren met hamers en ponsen.
Het beeld wordt dan opgewarmd en met zuren behandeld waardoor het oxideert en zijn uiteindelijke kleur bekomt waarna het met water wordt gespoeld en met een waslaag word bedekt om het geheel te verzegelen.
Bronsgieten is een intensief beroep dat zeer veel ervaring en handigheid vereist, het artistieke aspect is ondergeschikt aan het technische, doch beiden zijn onontbeerlijk om een kwalitatief resultaat te bekomen.